دكتر ايمان هنرپور

NLP (ان. ال. پي) علمي نوپاست كه موضوع آن مطالعه برجستگي­ها و كيفيت افراد و سازمان­هايي است كه موفقيت­هاي شگرفي را كسب كرده­اند و بعد از پيدا كردن مدل موفقيت، آنان در صدد آموزش اين مدل به ديگران برمي‌آيند.

بر اساس اين مدل­يابي NLP به مطالعه چگونگي شكل يافتن تجربه از ذهنيت ما مي­پردازد به اين معنا كه ما چگونه درباره­ي ارزش­ها و عقايد خود مي­انديشيم و چگونه حالات هيجاني و عاطفي خود را خلق مي­كنيم. در واقع NLP چگونگي شكل­گيري دنياي دروني ما از تجربه­هايمان و معني دادن به آن را بررسي مي­كند. نقطه سرآغاز NLP مطالعه قدرتمندترين برقراركنندگان روابط از قبيل تجار بزرگ، دانشمندان و اساتيد است كه اين مطالعه تبديل به تشكيل يك سيستم دانش براي كساني مي­شود كه مي­خواهند از آن الگوبرداري كنند.

به اين الگوها، ابزار و روش­هاي عملي نيز اضافه مي­گردد تا راهنماي عمل براي كساني باشد كه مي­خواهند از آن استفاده كنند. اين روش­ها و ابزارها به نحوي بين­المللي در ورزش­هاي حرفه­اي، تجارت، فروش و بازاريابي، حقوق و تعليم و تربيت مورد استفاده قرار مي­گيرند؛ هر چند NLP چيزي بيشتر از يك تكنيك صرف است. NLP را مي­توان طريق تفكر يا چارچوبي براي ذهن كه بر مبناي كنجكاوي بنا شده و حتي اكتشافي دروني هم ناميد. اصطلاح NLP عبارت از سه كلمه است كه هر كدام كاربرد خاصي در تركيب اين دانش دارند.

مطالعه ذهن و چگونگي كاركرد آن (عصب­شناسي) Neurology :N

مطالعه چگونگي كاربرد زبان و تأثير آن بر آدمي (زبان‌شناسي) linguistics :   L

چگونگي ترتيب يافتن امور براي رسيدن به هدفي خاص (برنامه­ريزي)Programming :P

تعريف‌هاي متعددي از NLP صورت گرفته است كه در ذيل چند مورد از آنها را فهرست‌وار مرور مي‌كنيم:

NLP: مطالعه ساختار تجربه ذهني انسان است.

NLP: يك استراتژي تعيين شده يادگيري است براي يافتن و استفاده از الگوهاي فكري

NLP: شناخت­شناسي بازگشت به آن چيزهايي است كه از دست داده­ايم، يعني اقبال و جذابيت

حال براي فهم كامل NLP به اين داستان توجه كنيد:

روزي پسري از مادر خود پرسيد: مادر NLP چيست؟

مادر پاسخ داد به تو خواهم گفت ولي قبل از آن بايد كاري را انجام دهي تا بتواني معناي آن را دريابي. به پدربزرگ كه روي صندلي در اتاق نشيمن نشسته نگاهي بيانداز!

پسر پاسخ داد: خوب!

مادر: برو از او بپرس كه بيماري روماتيسم او چطور است؟

پسر به نزد پدربزرگ رفت و سؤال كرد: پدربزرگ حال پاهايت چطور است؟

پدربزرگ: آه، كمي بدتر شده­اند مخصوصاً حالا كه باران مي­بارد و هوا مرطوب است بدتر هم مي­شوند. خيلي اذيت مي­شوم. پدربزرگ نگاهي حاكي از درد به نوه­اش انداخت. پسر بازگشت و به مادر گفت: حالش بد است فكر كنم او را ناراحت كردم؛ حالا معناي NLP را به من مي­گوييد؟

مادر: حالا به پيش او برگرد و از او بپرس كه خنده­دارترين چيزي كه تاكنون به ياد مي­آورد كه تو انجام دادي چه بوده است؟

پسر از پدربزرگ اين سؤال را مي­پرسد و پدربزرگ جواب مي­دهد: ها­ها (در حالي كه لبخندي بر لبش مي‌نشيند و چهره­اش شاداب مي­شود). يك بار تو سعي كردي در چهارشنبه­سوري در خانه آتش­بازي راه بياندازي! عجب روزي بود همه جا را به هم ريخته بودي و سر و صداي مادرت را درآورده بودي!!!

پسر به نزد مادر بازگشت و ماجرا را براي او تعريف كرد. مادر پاسخ داد: تو احساس پدربزرگت را با چند كلمه تغيير دادي اين همان NLP است.

اصول NLP:

NLP شش اصل اوليه دارد كه به عنوان ستون­هاي NLP شناخته شده­اند.

1- شما: حالت عاطفي و درجه­ي مهارت شما

شما مهمترين تست هرمداخله NLP مي­باشيد. اين شما هستيد كه NLP را واقعي مي­كنيد. ابزار آن در دستان شماست و اين شما هستيد كه مي­توانيد آن را به نحو درست يا غلط استفاده كنيد.

2-پيش‌فرض‌ها: اصول NLP

اين اصول راهنماي NLP هستند و در واقع به باورهايي گفته مي­شود كه فرض گرفته شده­اند و همه آنها را پذيرفته­اند؛ مثل آزادي انسان.

3-توافق: كيفيت روابط

به معناي اعتماد متقابل و پاسخگو بودن در قبال اعمال خود است. ما زماني مي­توانيم به توافق با ديگران دست يابيم كه روش­هاي زندگي ديگران را بفهميم و به آن­ها احترام بگذاريم.

4- نتيجه: دانستن آن چه كه مي­خواهيد

وضوح داشتن هدفي كه مي­خواهيم به آن برسيم و بيان كردن آن به گونه­اي كه براي ديگران هم قابل فهم و پذيرش باشد.

5- بازخورد: چه زماني مي­فهميم آن چه را كه مي­خواهيم، داريم؟

زماني كه مي­دانيم چه چيزي را مي­خواهيم تمامي توجه ما معطوفِ به دست آوردن آن مي­شود. پس از اين نوبت آن است كه خوب دقت كنيم كه چه زماني به مطلوب خود نزديك مي­شويم. اين هوشياري با توجه به اطلاعات دريافتي از محيط براي ما حاصل مي­شود مثل تحسين ديگران.

6- انعطاف: اگر مانعي رفع نشدني سر راه ما باشد كار ديگري انجام دهيم

اگر كاري را مي­خواهيم انجام دهيم براي آن كه به هدف برسيم و آن كار نتيجه‌بخش نباشد، بايد بدانيم كه براي رسيدن به اهدافمان راه­هاي ديگري نيز وجود دارد.

به كار بردن اصول NLP مي­تواند به ما در غلبه بر مسائل زيادي از قبيل ترس­ها، افسردگي، اختلالات عادت و وسواس و بيماري­هاي روان‌تني كمك زيادي كند. گرچه امروزه انتقادات زيادي از اين شاخه علمي مي­گردد ولي هنوز هم كاربردهاي زيادي را مي­توان از آن سراغ گرفت.