گروه جامعه/

تنبیه بدنی گرچه تاثیرات آموزشی دارد اما به واسطه تاثیر بد بر روان کودک در برخی از کشورها به طور کامل منسوخ شده و سزاوار پیگرد قانونی می‌شود. اما در همین کشورها نیز گاهگاهی اخبار و تصاویر مربوط به تنبیه بدنی رسانه‌ای می‌شود. سایت‌های اجتماعی و یوتیوب پر است از صحنه‌های کتک زدن دانش آموزان توسط معلم و ناظم و... در تمامی ‌این صحنه‌ها کودکی به جرم درس نخواندن یا اخلال در نظم مدرسه با چک و لگد یا چوب و خط کش مورد تنبیه بدنی قرار می‌گیرد و شخصیت اجتماعی‌اش به بدترین نحو خرد می‌شود. در انگلیس و آمریکا تنبیه بدنی سابقه تاریخی دارد و ادامه یک قاعده کلی است که بر طبق آن مدرسه ادامه منطقی خانواده است با همان آزادی عمل در تربیت و تنبیه، لذا تنبیه بدنی تا دهه‌های قبل کاملا در این کشورها رواج داشت. در کشور ما نیز تنبیه بدنی که به چوب و فلک و ترکه آلبالو شهره بود از زمان مدارس سنتی مانند مکتب خانه‌ها تا دوران پهلوی که مدارس مدرن در ایران دایر شد باقی ماند سنت فلک، چوب زدن کف دست و قلم لای انگشت گذاشتن در کنار تنبیه‌های نو آمده دیگر همچنان باقی ماند و به میراث مدارس بعد از انقلاب رسید.

در دوره جنگ بیشتر مدیران مدارس پسرانه نظامی‌ بودند و یا سابقه نظامی ‌داشتند و تنبیه بدنی برای آنان یک قاعده سازمانی برای حفظ نظم بود و امروزه نیز این تنبیه‌ها به صورت‌های متفاوت ادامه دارد. آن‌طور که در اسناد شورایعالی آموزش‌وپرورش آمده است، طرحی کلی در سال 1379 تحت‌عنوان آیین‌نامه انضباطی دانش‌آموزان به تصویب رسیده که با گذشت بیش از 13سال و تغییر بسیاری از مسایل و معضلات جامعه، هنوز سرلوحه مدیران در برخورد با دانش‌آموزان قرار دارد. در این آیین‌نامه هشت ‌صفحه‌ای به ‌صورت ‌کلی به وظایف دانش‌آموزان، ترغیب و تشویق، تنبیه و وظایف آنها در مدارس اشاره‌ شده و به این ‌ترتیب اختیار کامل درباره تصمیم‌گیری در بیشتر معضلات به‌ وجود آمده را به مسئولان مدرسه محول کرده است. به‌طور نمونه در ماده 76 بخش تنبیه دانش‌آموزان آمده است: «دانش‌آموزان متخلفی که راهنمایی‌ها و چاره‌جویی‌های تربیتی، در آنها مفید و موثر نمی‌افتد، با رعایت تناسب مورد تنبیه قرار می‌گیرند.» در کشورهای اروپایی مخصوصا اسکاندیناویایی‌ها پیشرو در لغو تنبیه بدنی بودند. سوئد نخستین کشوری بود که تنبیه بدنی را در مدرسه و خانه ممنوع اعلام کرد پارلمان سوئد در جولای 1979 تنبیه بدنی را به کلی منسوخ و ممنوع اعلام کرد. 4 سال بعد فنلاند و 8 سال بعد نروژ قوانین مشابهی را تصویب کردند. تا سال 2013 ،34 کشور جهان تنبیه بدنی را ممنوع اعلام کردند اما جالب است بدانید در کشورهای مثل آمریکا، کانادا، استرالیا و بریتانیا تنبیه بدنی در خانه قانونی است و منعی ندارد البته پلیس در برخوردهای خشن خارج از عرف حق ورود و جلوگیری و معرفی به قانون دارد.

موضع صریح آموزش و پرورش ایران  درباره "تنبیه بدنی"

معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش به برخی مطالب منتشر شده پیرامون تنبیه بدنی و تصمیم این وزارتخانه برای قانونی کردن تنبیه بدنی اشاره و عنوان کرد: آنچه از سوی آموزش و پرورش اعلام شده موضع رسمی ‌این وزارتخانه نبوده و به هیچ وجه قانونی شدن تنبیه بدنی مدنظر ما نیست. بلکه تجدید نظر در روش‌های تنبیه یا روش‌های بازدارنده از رفتارهای پرخطر و حرکاتی است که دانش آموزان نباید در مدرسه انجام دهند. حمیدرضا کفاش در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه در اصول تعلیم و تربیت اسلامی‌ که معمولا در مراکز تربیت معلم و دانشگاه فرهنگیان تدریس می‌شوند، برای تشویق دانش‌آموزان به رقابت، روش‌های تشویقی و برای بازنگه داشتن آنها از کارهایی که نباید انجام بدهند روش‌های تنبیهی پیش بینی شده است اظهار کرد: معمولا این اصول و مبانی تحت عنوان تشویق و تنبیه در نظام تربیتی کشورهای دیگر نیز مدنظر است. وی افزود: تشویق و تنبیه در قوانین آموزش و پرورش جمهوری اسلامی‌ به عنوان یک روش تربیتی پذیرفته شده و برای هر کدام از اینها در آیین نامه اجرایی مدارس تعاریفی داریم. چگونگی تشویق دانش آموزان اعم از تشویق مادی، نمره، کارت تشویق، تقدیرنامه، اطلاع به پدرومادر، تشویق در جمع و تشویقات انفرادی و ... در مدارس انجام می‌شود.

تجدیدنظر در روش‌های تنبیه

معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه تنبیه به معنای آگاهی دادن و ایجاد هوشیاری است تصریح کرد: در این میان آن چه زشت و بد است تنبیه بدنی به معنای وارد کردن ضربه به جسم فرد است. تنبیه بدنی هم در آیین نامه اجرایی مدارس و هم در قوانین و مقررات ما و در تعالیم تربیتی که آموزش داده می‌شود کاملا محکوم است.کفاش تاکید کرد: ضربه زدن به جسم دانش‌آموز ممکن است موقتا موثر باشد اما نه تنها ایجاد بازدارندگی نمی‌کند بلکه قطعا در بسیاری موارد تاثیر عکس دارد. وی به برخی مطالب منتشر شده پیرامون تربیت بدنی و تصمیم این وزارتخانه برای قانونی کردن تنبیه بدنی اشاره و عنوان کرد: آنچه از سوی آموزش و پرورش اعلام شده موضع رسمی‌ این وزارتخانه نبوده و به هیچ وجه قانونی شدن تنبیه بدنی مدنظر ما نیست. بلکه تجدید نظر در روش‌های تنبیه یا روش‌های بازدارنده از رفتارهای پرخطر و حرکاتی است که دانش آموزان نباید در مدرسه انجام دهند. کفاش ادامه داد: به عنوان مثال بی اعتنایی، قهر کردن و کسر برخی امتیازاتی که در اختیار دانش آموز است روش‌هایی هستند که می‌توانند بازدارنده باشند و به نحوی دانش آموز را از خطایی که انجام می‌دهد بازدارند. فرض کنید یک دانش آموز هم مدرسه‌ای‌اش را در حیاط هل بدهد و به جسم او آسیب وارد کند، قطعا او باید مجازات شود. نام این مجازات تنبیه است اما هر تنبیهی به معنای تنبیه بدنی نیست. وی با اشاره به وجود بیش از یکصدهزار مدرسه و یک میلیون فرهنگی در آموزش و پرورش گفت: معلمان عزیز ما عاشق کار خود هستند و به کارشان علاقه مندند و علاوه بر معلمی، نقش پدری و مادری را هم بر عهده دارند. در این مجموعه ممکن است 10 -20 مورد هم گزارش تنبیه بدنی منتشر شود که ما آنها را انکار نمی‌کنیم، تایید هم نمی‌کنیم.