سايه تهران- طاهره ميربراتي

نظام­هاي آموزشي در عصر اطلاعات به سرعت در حال تغييرند. امروزه ديگر نمي­توان با روش­هاي سنتي آموزش را در كشورهاي مختلف به نتايج مطلوبي رساند. لذا در هزاره سوم تأكيد مي­شود كه نوع نگاه و استراتژي حركت را براي رسيدن به توسعه آموزشي بايد تغيير داد. در اين خصوص دكتر منوچهر قاسمي استاد برجسته در زمينه آموزش و علوم تربيتي معتقد است كه تغييرات آموزشي بايد تدريجي، آرام آرام و با توجه به استراتژي مبتني بر مطالعات پايدار باشد. دكتر قاسمي كه عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي و فارغ­التحصيل از دانشگاه لندن مي­باشد بر اين باور است كه پايه تحول آموزشي به اصلاحات در زمينه تربيت نيروي متخصص و توجه به دستاوردهاي تكنولوژي به طور همزمان بستگي دارد. گفت­و­گوي ما را با اين استاد دانشگاه را در ادامه بخوانيد:

آموزش در هزاره سوم چه تغييراتي با گذشته كرده است؟

اولين تغيير و تبديل كلاس­هاي حضوري به غيرحضوري است. اين روش از 5 سال قبل از كشور ژاپن آغاز شد و ميزان موفقيت آن 40% برآورد شده است. گذشته از اين در حال حاضر كشورهاي اروپاي غربي مانند فرانسه، انگلستان و آلمان در حال تجربه براي پياده كردن اين دوره آموزشي هستند. البته آمار و اطلاعات دقيقي در خصوص چگونگي موفقيت اين شيوه آموزشي هنوز منتشر نشده است.

آيا اين روش غير حضوري مي­تواند مثل عالم واقعيت كه ارتباط حضوري در آن نقش دارد، تأثيرگذار باشد؟

واقعيت اين است كه همين مشكل عدم كارايي كامل در كشور ژاپن باعث شد كه اين مسئله به شكل دقيقي مورد بررسي و نقد قرار بگيرد. به طوري كه اين كشور كليه برنامه­هاي آموزشي كشورهاي قاره آمريكا، را مورد بررسي قرار داده است تا ببيند علت عدم موفقيت دراين كشورها چه بوده است. نكته ديگر اينكه تغيير نظام آموزشي به زمان، منابع انساني و مالي نيازمند است.

آيا شما فكر مي­كنيد در كشور ما پياده كردن اين سيستم به سود جامعه خواهد بود يا خير؟

البته اگر بخواهيم خود را با نظام­هاي آموزشي كشورهاي پيشرفته تطبيق دهيم ناگزير هستيم كه آداب و سنت­هاي داخلي را نيز حفظ كنيم. بنابراين يك بررسي همه جانبه­اي ضرروري است كه با توجه به معيارهاي آموزشي، جامعه ايران را بررسي كرده و تغييرات لازم را به عمل آوريم اما اين عمل نياز به زمان دقيق، نيروهاي متخصص و امكانات فراواني دارد.

اگر شما بخواهيد به عنوان يك كارشناس پيشنهاداتي براي بهبود نظام آموزشي ايران بدهيد به چه مواردي اشاره مي­كنيد؟

با توجه به تغييراتي كه در نظام آموزش و پرورش ايران در حال انجام است نكته مهم توجه به دوره پيش­دبستاني است كه متأسفانه به اين دوره توجه لازم به عمل نيامده، پيشنهاد من اين است كه شوراي عالي برنامه­ريزي آموزش و پرورش دوره پيش­دبستان را به طور جدي مورد توجه قرار دهد و دوره سني دانش­آموزان كه بهترين زمان براي يادگيري و درك مفاهيم به شيوه­هاي جديد است را مورد توجه و بازنگري قرار دهد و بعد  از اين دوره، تغييرات مي­تواند ادامه پيدا كند.

آيا به نظر شما تكنولوژي نقش مؤثرتري در آموزش دارد يا نيروهاي متخصص و زبده؟

در حقيقت هم تكنولوژي و هم نيروي ماهر در آموزش تقريبا برابر با هم در حال پيشرفت و اثرگذاري هستند. ما نمي­توانيم فقط با اتكاء برتكنولوژي كه در نحوه اجراي آن نيز مشكلاتي وجود دارد، صرفاً متكي به آن باشيم. بنابراين ضروري است در كنار فناوري­هاي جديد، نيروهاي متخصص را دقيقاً آموزش داده و به خدمت فرا خوانيم.

به نظر شما كتب درسي چه تاثيري در روند بهبود و پيشرفت آموزش خواهد داشت؟

البته اگر اين سوال در مورد كشورهاي پيشرفته صنعتي مطرح شود، استفاده از كتاب بسيار كهنه و اقدامي سنتي است. چرا؟ به خاطر اينكه از زمان چاپ و انتشار و تحويل آن به دانش­آموز زمان درازي به طول مي­انجامد در حالي كه در آموزش­هاي  مجازي، به مديريت زمان كمك شاياني نموده است. اما در مورد كشورهايي به مانند ايران نمي­توان به طور كامل كتاب را كنار گذاشت چرا كه تمام بخش­هاي آموزشي ما به فناوري جديد مجهز نيستند، لذا سرعت، دقت و تنظيم مطالب آموزشي توأم توجه با آداب و رسوم و دانش ايراني ضروري و مفيد است.

يك شعاري كه فكر مي­كنيد كه بايد در نظام آموزش و پرورش مدنظر قرار بگيرد و به آن عمل شود، چيست؟

آموزش ما بايد از حالت همگرايي به حالت واگرايي مبدل شود، يعني دانش­آموز در كلاس درس به جاي فقط گوش دادن و سكوت كردن و شنيدن حرف­هاي معلم، بايد به فردي جستجوگر و پرس و جوكننده تبديل شود، يعني بگويد چرا؟