همسایگی با شیخ نشین‌های عربی که علاقه ویژه‌ای به پرندگان شکاری دارند لااقل برای حیات وحش کشورمان  اصلا خوشایند نیست. کشورهای عربی یکی از مهم‌ترین مقصد سفر اجباری این پرنده‌ها هستند و علاقه شیخ‌های عرب به بازی با پرنده‌های ایرانی، هر روز قیمت آنها را بالاتر برده و سودجوها را برای قاچاق بیشتر ترغیب می‌کند. قیمت پرنده‌ها از ۲۰میلیون تومان شروع می‌شود و حتی به ۲میلیارد تومان هم می‌رسد. شاهین‌های ایرانی بین ۲۰ تا ۸۰ میلیون تومان فروخته می‌شوند. آن هم برای تفریح شیوخ کشورهای حاشیه خلیج‌فارس. نگهداری پرندگان شکاری و بازی با آنها یکی از علایق شیوخ عرب است و همسایه بودن آنها با ایران که محل زیست این پرنده‌هاست، تجارت پرسودی برای قاچاقچیان و دلالان ایجاد کرده است. به خصوص در استان‌های هرمزگان، خوزستان و فارس که زیستگاه اصلی پرنده‌های شکاری ایران هستند. خیلی از این قاچاقچیان برای اینکه بتوانند محموله پرنده‌ها را به شیوخ عرب برسانند، به مسئولان منطقه پیشنهاد رشوه ۱۰۰میلیون تومانی می‌دهند. بازی با پرندگان شکاری یکی از محبوب‌ترین تفریحات شیوخ عرب است. تفریحی که چند میلیون خرج برمی‌دارد. فقط شاهین‌ها نیستند که از ایران به مقصد کشورهای عربی قاچاق می‌شوند؛ هوبره، عقاب و باز، پرطرفدارترین پرنده‌های شکاری ایران برای قاچاق هستند که با قیمت‌های بالایی به فروش می‌رسند و گاهی حتی قیمت‌های عجیب و نجومی ‌دارند. اما به تازگی در همین زمینه یادداشت تفاهم حفاظت از پرندگان شکاری در آفریقا و اوراسیا بین سازمان حفاظت محیط زیست وکنوانسیون حفاظت از گونه‌های مهاجر وحشی (CMS) به امضا رسید. به گزارش سایه و به نقل از روابط عمومی ‌حفاظت محیط زیست هرمزگان، در دومین روز برنامه‌های اولین نشست مشورتی- تخصصی پرندگان شکاری در استان هرمزگان که با حضور معاون محیط زیست طبیعی، مدیر کل دفتر تنوع زیستی و حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست و مدیر کل حفاظت محیط زیست هرمزگان در جزیره قشم از 18 لغایت 20اسفند درحال برگزاری می‌باشد، یادداشت تفاهم حفاظت از پرندگان شکاری در آفریقا و اوراسیا بین سازمان حفاظت محیط زیست وکنوانسیون حفاظت از گونه‌های مهاجر وحشی (CMS) به امضا رسید. معاون محیط زیست طبیعی سازمان ضمن تقدیر و تشکر از کلیه همکاران ستادی و ادارات کل حفاظت محیط زیست استان‌ها، امضای یادداشت تفاهم میان سازمان حفاظت محیط زیست و کنوانسیون حفاظت از گونه‌های مهاجر وحشی را یک حرکت و هم‌گرایی ملی و بین المللی در جهت حفظ این گونه‌های ارزشمند بر شمردند. او گفت؛ با توجه به تنوع اقلیمی ‌که در کشورمان وجود دارد تاکنون وجود بیش از60 گونه از پرندگان شکاری در کشور ثبت شده است که نسبت به برخی از کشورها تنوع قابل ملاحظه‌ای محسوب می‌گردد و در این زمینه سازمان آمادگی لازم جهت همکاری با کشورهای همسایه، منطقه و نهادهای بین المللی را در زمینه مدیریت و حفاظت آنها دارد. او ابراز امیدواری کرد که در سال‌های پیش رو سازمان حفاظت محیط زیست یک برنامه استراتژیک و مدون برای حفاظت از گونه‌های شکاری را دنبال کند و از آنجا که کاهش جمعیت و تهدید این گونه‌های ارزشمند نشان از بروز مشکل در کل اکوسیستم دارد مراقبت و حفاظت جدی این گونه‌ها را در دستور کار خود قرار دهد. دکتر کیخا خاطر نشان کردند با توجه به تاکیدات اخیر مقام معظم رهبری مبنی بر اجرای قوانین محیط زیست، الزامات حفاظت و مدیریت منابع زیست محیطی با تاکید بیشتری در قانون برنامه پنج ساله ششم تدوین خواهد شد. گفتنی است این تفاهم نامه دارای سی و یک بند می‌باشد و با امضای این یادداشت تفاهم ایران به عنوان پنجاه و یکمین کشور عضو این یادداشت تفاهم در زمینه حفاظت پرندگان شکاری در آفریقا و اواسیا شناخته می‌شود.

تعداد گونه‌های پرندگان فلات ایران

براساس آخرین فهرستی که در مجلات علمی‌چاپ شده ۵۱۷ گونه پرنده داریم. از این تعداد که متعلق به ۸۰خانواده و ۱۰راسته‌اند، حدود ۳۲۰گونه‌شان در ایران زادآوری می‌کنند، ۹۰گونه مهاجر زمستانه‌اند و ۲۴گونه مهاجر عبوری‌اند. بقیه هم جزو پرندگان کمیاب، اتفاقی و رها شده از قفس محسوب می‌شوند. اگر بخواهیم آماری بگوییم حدود ۷۰درصد پرندگان ایران مهاجرند که یا در زمستان وارد ایران می‌شوند یا در فصل تابستان برای زادآوری به ایران می‌آیند. گونه اندمیک یا بومی ‌انحصاری، گونه ای است که در هیچ کشور دیگری مشاهده نشود. از این لحاظ ایران تنها یک گونه اندمیک دارد و آن هم گونه زاغ بور است. پرندگان زیادی هستند که خاستگاه‌شان فلات ایران است، اما پرنده ایران نیستند؛ مثلا سینه سرخ ایرانی گونه‌ای است خاص فلات ایران اما جزو گونه‌های اندمیک ایران محسوب نمی‌شود.

گونه‌های در معرض خطر انقراض

تا الان حدود ۲۰مورد پرنده هستند که در خطرند. در ایران ۲ مبحث وجود دارد: یکی گونه‌هایی که از نظر اتحادیه جهانی حفاظت IUCN جزو گونه‌های در خطر محسوب می‌شوند و دیگری گونه‌هایی که از جانب قوانین سازمان محیط زیست ایران در معرض خطرند؛ مثلا ممکن است گونه پرنده‌ای در دنیا خیلی وضعش هم وخیم نباشد، اما در ایران در معرض خطر انقراض باشد. از میان گونه‌هایی که در معرض خطرند گونه درنای سیبری است. پرندگان شکاری عمدتا در فهرست IUCN قرار دارند که یا در خطرند یا آسیب پذیر مثل بالابان. پرندگانی مثل خروس کولی شکم سیاه بشدت در معرض خطر و در بعد جهانی نیز در خطر انقراض قرار دارد. پلیکان خاکستری، کورکور حنایی، اردک سرسفید و… هم در خطرند.