شهاب الدین / امروزه شاهد لوث شدن بسیاری از تعابیر هستیم. مفاهیمی‌مانندعشق، زندگی، هنر، هنرمند، تحصیلات عالیه و... آنقدر در هر جای نابجایی استفاده شده‌اند که دیگر چیزی از اصالت آنها باقی نمانده است. چیزی مانند صداسازی هم از آن دسته مفاهیمی‌است که به شدت بی ریشه و نامشخص شده است و مشخص نیست که کسی که مسئولیت آن را ب عهده می‌گیرد در واقع می‌خواهد برای هنرجو چه خدمتی را انجام دهد! از طرفی هم در هر آموزشگاهی یک نفر را می‌بینی که نشسته و صداسازی تدریس می‌کند؛ یک طرف دیگر هم اساتید ی نشسته‌اند و به طور کل این علم را نفی می‌کنند و آن را حتی فتنه‌ی خوانندگی می‌نامند و آن را وسیله‌ای برای شیادی و کلاهبرداری قلمداد می‌کنند و معتقد هستند که هیچ محتوایی در این شاخه‌ی آموزشی وجود ندارد. در هر حال وضع آشفته‌ای به راه افتاده و هرکسی برای خود سازی می‌زند و هنرجویان هم از این کلاس به آن کلاس سرگردان می‌چرخند و گیج‌تر می‌شوند. به همین دلیل تصمیم گرفتم ترجمه‌ی بخشی از کتاب «با علم آواز بخوان»را خدمتتان ارائه دهم تا کمی ‌این قصه برایمان روشن شود که یک معلم صداسازی یا مربی تکنیک آواز در واقع چه کاری می‌کند وچه تفاوتی با معلم آواز دارد؟

مربى آواز (Vocal Coach) با مربى تكنيك صدا سازى (Vocal Technique Instructor) تفاوت‌شان در چیست؟

جستجو در مورد اينكه چه نوع مربى وكالى رو انتخاب كنيد ممكن است گيج كننده باشد؛ مخصوصا در مورد هنرجوی مبتدى كه تا به حال درسى از آواز فرا نگرفته است. يك مربى آواز، هنرجو را راهنمايى مي‌كند تا از عهده‌ی اجرای آهنگی بر بیاید. در این میان مواردی که بر روی آنها تاکید می‌شود عبارتند از: ترتيب بندى جملات آوازى، تلفظ، نحوه بيان، اداى درست ترانه، فواصل(کوک یا به عبارتى فالش نبودن)، دینامیک‌ها (براى مثال چه مواقعى نرم و لطيف بخواند چه مواقعى بلند و پر انرژى)، نفس گرفتن (براى مثال چه زمان‌هايى بایددر طول آهنگ نفس گيرى کند)، ريتم و به طور كلى شخصیت و استایل هماهنگ با آن آهنگ مورد نظر!

در واقع مربى آواز به هنرجو كمك مي‌كند تا بتواند آهنگ را در استوديو ركورد يا در جلوى حضار اجرا كند. علاوه بر موارد بالا،اين آماده سازي‌ها عموما شامل اين مي‌شود كه هنرجو ياد بگیرد چگونه ابراز احساسات كند، همچنین تفسير كردن معنى ترانه و انتقال دادن احساسات به حضار از طريق زبان بدن یا (BODY LANGUAGE) و اينكه چگونه روى صحنه حضور گيرايى داشته باشد. (براى مثال برقرارى ارتباط چشمى با حضار)، حركت كردن مناسب با آهنگ، وضعيت بدن، حالت دست‌ها، تكنيك دست گرفتن ميكروفون ... مربى آواز در واقع خواستار اين هست كه هنرجو اجراى بي نقصی داشته باشد. هدف كلى او اين است كه درك و دريافت هنرجو را نسبت به استايلى كه مي‌خواند ارتقا دهد. به عنوان مثال شامل بحث و بررسى نحوه اجراى خواننده‌هاى آن ژانر و ويژگى‌هاى شخصیتی به‌خصوص آن استايل. همان طور که می‌دانید آواز سبک‌های Country،Rock،R&B و ... رنگ های منحصر به فردی دارد که باید با لحن مناسب با آن ژانر هم سو باشد ولی اگر يك مربى آواز به جنبه‌هاى تكنيكى صداسازی اشراف نداشته باشد و نتواند مشکلات صدا و بدن هنرجویش را برطرف کند در واقع يك مربى غفلت كار و ناکارآمد تلقى مي‌شود!

"مربى تكنيك صدا سازى" Vocal technique Instructor

اصولا يك مربى تكنيك صدا سازى تمركزش روى بنيان‌هاى اساسى تولید صدا،  نحوه‌ی درست خواندن، تنفس، ساپورت صدا (حمايت tone)، پوزيسيون (وضعيت بدن) و ارگان‌هاى بيرونى مثل صورت، لب‌ها، فك و ارگان‌هاى داخلى مثل جايگاه حنجره، زبان، نرم كام... نحوه‌ى توليد tone، جاى صدا،RANGE  يا بازه‌ى صوتى، تركيب كردن محدوده‌هاى مختلف آوازى براى از بين بردن نواحى شكست صدا يا به اصطلاح از بين بردن BREAK در طول محدوده‌های صوتى و نهايتا استقامت و كنترل عالى صداست. يك مربى تكنيك صدا سازى به ندرت بر روى جنبه‌هاى مختلف يك آهنگ تمرکز مي‌کند حتى اگر هنرجو از او درخواست كند! يك مربى آواز مفيد، ممكن است پيچ و تاب و چروک‌ها و نواقص يك اجراى آوازى را اتو كشى كند ولی يك اجراى بي نقص هرگز نمي‌تواند بدون مهارت تكنيكى صداسازی در واقع عملی باشد. به عبارتی درك و اجراى يك آهنگ تنها به وسيله تكنيك صداسازی هنرجو مي‌تواند تضعيف يا تقویت شود، بنابر اين صرف نظر از اين كه يك مربى آواز چقدر با هنرجویش روي یک آهنگ خاص كار می‌كند، هنرجو ممکن نیست قادر باشد بدون داشتن يك فوندانسيون و پشتوانه‌ی مستحكم روى تكنيك صداسازی کیفیت مطلوبی كه از نظر آوازی چالش بر انگيز باشد را به اجرا در بياورد. یك مربى تكنيك صداسازى، ياد می‌دهد كه هنرجو چگونه درك و تفسيرى از حالت بدنش داشته باشد؛ چگونه صدای دلخواه را توليد كند و چگونه تنظيمات و کنترل صدایش رابه دست بگیرد. به یاد داشته باشید: مهارت در صداسازی به زمان احتياج دارد تا فرد هرآنچه كه در مرحله‌ى تكنيك آموخته شده است را بتواند در آهنگ يا استايلى كه در نظر دارد اعمال کند!

این در حالی است که یکی از دوستان که صداسازی تدریس می‌کنند وکلی هم شاگرد دارند در جواب پرسش من که می‌گویم خب آقا از صدای میانی چه خبر؟ جواب می‌دهند من از "می" تا "می" صدا دارم و بسیار هم راضی هستم. همان طور که می‌دانید این محدوده متعلق به صدای سینه‌ی آقایان است و دقیقا جایی که شکست‌ها و مشکلات وکال آغاز می‌شود و در واقع علم صداسازی تکنیک‌های خودش را ارائه می‌دهد صدای این معلم عزیز به پایان خود رسیده است و از صدای میانی هم کوچکترین خبری ندارد و نه تنها راضی هم هست بلکه این قبیل دوستان صداسازی هم تدریس می‌کنند در حالیکه خودشان نحوه‌ی گذر از شکست‌های صدایشان را بلد نیستند و با یک جمله‌ی من باریتون هستم و نیازی ندارم بالا بخوانم، صورت مسئله را پاک می‌کنند! من حقیقتا مایلم بدانم که چه چیزی قرار است در این آموزش‌ها ساخته شود؟!