شهاب الدین/ زمانی که بتوانیم آزادانه و ریتمیک  بر روی موزیک صحبت کنیم تحولی اساسی در جمله بندی‌های آوازمان پدید می‌آید و می‌توانیم نسبت به ریتم خوانی کاملا خلاقانه عمل کنیم. این حالت را اصطلاحا "کنتر خواندن" می‌گویند  که از لحاظ کشش و زمانبندی‌ها در آوازمان حالتی شناور پیدا می‌کنیم و درگیر تقسیم بندی‌های خشک و مساوی نمی‌شویم و با این توانایی راه را برای تنوع در خلق و گسترش ملودی‌ها هموار می‌کنیم. موضوع مهم دیگری که باید به عنوان یک هنرجو همواره با آن درگیر باشیم بداهه خوانی خلاقانه و توام با آگاهی در مدها یا دستگاه‌های موسیقی است. در موسیقی غربی دو مد اصلی "ماژور"و "مینور" داریم که یک هنرجو می‌بایست هر روز زمانی را برای کار کردن با این مدها اختصاص دهد و در آنها بداهه خوانی کند. به همین دلیل می‌بایست هرخواننده‌ای چه ساز بزند وچه نزند،  نحوه‌ی ساختن گام ماژور، گام  مینور و در واقع هر مد دیگری را بداند و به آنها مسلط باشد و با رفت وآمد کردن در درجات آن تکنیک آوازی خود را تقویت کند.گام ماژور دارای هشت درجه است که اگر از دو آغار کنیم  به ترتیب "دو، ر، می، فا، سل، لا، سی، دو" خواهد بود. در واقع تمامی کلیدهای سفید پیانو از "دو" تا "دو". فواصل بین این هشت درجه به صورت پرده، پرده، نیم پرده، پرده، پرده، پرده، نیم پرده است. یعنی از "دو" تا  "ر" یک پرده، از "ر" تا "می" یک پرده، از "می" تا "فا"نیم پرده، از"فا " تا "سل"یک پرده، از "سل" تا "لا " یک پرده و از "لا " تا "سی" یک پرده و از"سی" تا "دو" نیم پرده است. زمانی که این هشت نت را به صورت رفت و برگشت  بر روی پیانو یا هر سازی اجرا کنید در فضای ماژور قرار می‌گیرید. آیا می‌توانید این نسبت‌ها را از سل اجرا کنید؟ فرمول ساخت ماژور را دوباره به یاد بیاورید! فاصله‌ی درجه اول تا دوم: (پرده)، فاصله‌ی درجه دوم تا سوم: (پرده)، فاصله‌ی درجه‌ی سوم تا چهارم: (نیم پرده)، فاصله‌ی درجه چهارم تا پنجم: (پرده)، فاصله‌ی پنجم تا ششم: (پرده)، فاصله‌ی درجه ششم تا هفتم: (پرده) و فاصله‌ی درجه‌ی هفتم تا هشتم (نیم پرده) است. از درجه‌ی اول که "سل" است،  می‌بایست یک پرده بالا برویم تا درجه‌ی دوم گام را بسازیم یعنی می‌شود نت" لا" دوباره از نت" لا " یک پرده بالا می‌رویم تا درجه‌ی سوم را بسازیم یعنی نت" سی"، از درجه‌ی سوم که همان" سی" است نیم پرده بالا می‌رویم تا درجه‌ی چهارم را بسازیم. بنابراین به نت "دو" می‌رسیم به همین ترتیب اگر ادامه دهیم ونسبت‌های بالا را رعایت کنیم درجه‌ی پنجم نت" ر"و درجه‌ی ششم نت "می" و درجه‌ی هفتم هم با در نظر گرفتن فاصله‌ی یک پرده‌ای میان شش و هفت به نت "فا دیز" می‌رسیم. یادآوری کنم (دیز یعنی نیم پرده بالاتر و بمول یعنی نیم پرده پایین‌تر) و در آخر درجه‌ی هشتم همان "سل" می‌باشد که در واقع (نیم پرده با فا دیز) فاصله دارد و اکتاو درجه‌ی اول است. بنابراین گام سل ماژور متشکل از چه نت‌هایی شد؟

(سل,لا, سی, دو, ر, می, فادیز, سل)

اگر بر روی پیانو ویا هر سازی  کمی در این گام بالا و پایین بروید دوباره به همان فضای سابق که در دو ماژور تجربه کردید می‌رسید که اصطلاحا می‌گوییم شما تنالیته‌ی خود را تغییر داده‌اید و مد را ثابت نگه داشته‌اید. برای تمرین در این گام‌ها بهتر است که آقایان با دو ماژور کار کنند و خانم‌ها با سل ماژور .چون در دو ماژور خانم‌ها به محدوده‌ی صدای میانی خود می‌رسند و مشکلات گوناگونی برایشان می‌تواند ایجاد شود به همین دلیل ترجیحا برای شروع بهتر  است که همگی در محدوده‌ی صدای سینه‌ی خود کار کنیم  و به مرور که از لحاظ تکنیکی رشد کردیم به محدوده‌های دیگر  و بالاتر هم بپردازیم و حالا آیا می‌توانید گام متعلق به خودتان را با آوایی مانند (مام) اجرا کنید؟