مهرداد ناظری/

با توجه به این که انسان در موقعیت‌های مختلف رفتارهای متفاوتی از خود بروز می‌دهد شناخت و تشخیص شخصیت واقعی او کار دشواری ست. به بیان دیگر از آنجایی که انسان‌ها در هر موقعیتی با ماسک آن موقعیت حضور پیدا می‌کنند نمی‌توان به سادگی در مورد رفتارهای آنها نظر داد. اما آن چه مهم است و در عشق‌ورزی مرتبا بر آن تاکید می‌شود خودشناسی و خودمهرورزی ست. برای این که بتوانیم خودمان را بشناسیم لازم است انواع خود را شناسایی کنیم. تحقیقات نشان می‌دهد بین خود واقعی و خود موقعیتی پنج نوع خود قابل شناسایی است که به شرح زیر است:

1-خود فعلی: شخصیت تحقق یافته فرد که در زمان و مکان مشخصی نقش ایفاء می‌کند و دیگران می‌توانند او را توصیف کنند. به عبارت دیگر فرد در نگاه دیگران ترسیم می‌شود. مثل فردی که دیگران در اتوبوس یا مترو رفتارهای او را نظاره می‌کنند.

2-خود ایده‌آلی: بخشی از خود است که حالت رویایی و تخیلی داشته و انسان‌ها دوست دارند که دیگران او را این گونه ببینند. در این خود بزرگ‌نمایی و غیرواقعی بودن شخصیت یک فرد موج می‌زند. مثل فردی که خود را حلال همه مشکلات می‌داند.

3-خود مصلحتی و موقعیتی: وقتی شخصیتی بنا به فراخور موقعیت از خود رفتار خاصی بروز می‌دهد مثل دزدی که در دادگاه خود را بی‌گناه جلوه می‌دهد.

4- خود تصوری از دید دیگران:‌ وقتی که دیگران درباره ما نظر می‌دهند این قضاوت نقش پررنگی در تداوم رفتارها یا تغییر جهت رویکرد ما دارد زیرا هر قدر فرد زیر تیغ قضاوت مردم قرار گیرد تلاش می‌کند که خود را با آن تطبیق دهد مثل دانش‌آموزی که در کلاس تنبل نامیده می‌شود و او یا تلاش می‌کند که تغییر کند یا خود را با همان فضا تطبیق می‌دهد.

5-خودباوری: تصویر ذهنی که هر فرد از شخصیت خود دارد. خودباوری انرژی تغییر یا پذیرش وضع موجود است در واقع این که ما چه تصویر ذهنی از خود داریم حائز اهمیت است. اما خارج از این 5‌ آیتم خود واقعی دارای اهمیت ویژه‌ای‌ست. این خود واقعی انسان است که اساس شخصیت و منش انسان راتشکیل می‌دهد. نکته حائز اهمیت تضادی است که میان 5 خود با خود واقعی وجود دارد. اگر فردی بتواند همواره خود واقعی‌اش را نشان دهد انسان توانمند و به لحاظ روانی سلامت است. لذا هر قدر خودهای‌5گانه به خود واقعی نزدیک شود انسان عاشق‌تر و مهربان‌تر خواهد شد. حقیقت وجودی انسان مهرورزی‌ست. لذا اگر بتوان با آموزش این انطباق میان خودهای 5گانه با خودواقعی را ایجاد کرد او می‌تواند به مرحله خودشکوفایی برسد. اساسا نقش‌پذیری مثبت یک فرد توانایی ایجاد تغییرات را در راستای اهداف متعالی بشر فراهم خواهد نمود. انسان این توانایی را دارد که در هر موقعیتی به لحاظ زمانی و مکانی بر اساس مولفه‌های عشق عمل نماید. انسان عاشق یک حقیقت است، حقیقتی نهفته که باید به شکوفایی و مرحله‌ی ظهور برسد.