مهرداد ناظری/

ساعت عشاق یک تفاوت جدی با ساعت‌ها به وقت گرینویچ دارد. آنها بدون توجه به قواعد زمانی برای رسیدن  و در کنار هم بودن لحظه‌شماری می‌کنند. هر چند گاهی همین عدم فهم مشترک از مفهوم زمان آنها را دچار چالش می‌کند، اما با این اوصاف سرمای زمستان، رگبار باران، آلودگی هوا، گرمای طاقت‌فرسا هیچ کدام ایستادن و در انتظار کشیدن را برای آنها تلخ و ناگوار نمی‌کند. در فضای شتابان امروزی همه‌ی شهروندان با کمبود وقت مواجه هستند. ما مرتبا از دیرشدن به قرارها و ملاقات‌هایمان یاد می‌کنیم و دچار استرس و نگرانی زیادی به خاطر تاخیر در کارها می‌شویم. اما تنها ساعت عشاق است که ساعت‌های دیجیتالی را با چالش‌های جدی مواجه می‌سازد. دو عاشق در کنار هم می‌نشینند و گذر زمان را هرگز احساس نمی‌کنند گویا ساعت آنها اصلا عقربه‌ای ندارد هر چند نیوتن اعتقاد داشت زمان در هر شرایط ثابت است اما انیشتین در نظریه نسبیت خاص ثابت کرد که اگر جسمی با سرعت نور حرکت کند زمان برایش متوقف خواهد شد و جرمش به بی‌نهایت خواهد رسید. حال اگر دو برادر دو قلو یکی به سن100سالگی رسیده باشد و دیگری با فضاپیما و با سرعت نور به سمت فضا حرکت کند برادر دوم در جشن تولد 100سالگی برادر اول فقط یک سال دارد. لذا این قانون نشان می‌دهد که جهان در سرعت‌های بالا چه وضعیت متفاوتی خواهد داشت. در هر حال سرعت شتابان حرکت عشاق نیز می‌تواند زمان را به حد صفر رسانده و باعث توقف گذر ثانیه‌ها، دقایق و ساعت‌ها شود. اما این مسأله را می‌شود از زاویه دیگری هم بررسی کرد. آنتونی گیدنز بر این باور است که همه‌ی انسان‌های عصر مدرن در یک خط سیر زمانی و مکانی حرکت می‌کنند. آنها رأس یک ساعت از خواب بیدار می‌شوند، صبحانه می‌خورند، سرکار می‌روند، به خانه می‌آیند و روزگار را در کنار هم می‌گذرانند. لذا در طی این فرآیند گاهی ساخت‌های اجتماعی، باورها، آیین‌ها زمان و مکان را برای آنها مشخص و تعیین می‌کند. مثلا در حالت عادی همه رأس ساعت مشخصی کار را در اداره‌ها شروع می‌کنند. اما وقتی زلزله بیاید شرایط فرق خواهد کرد و یا اگر فردی در محله‌ای فقیر زندگی می‌کند او یقیناً امکان پیدا کردن یک زوج عاشق ثروتمند را به دلیل جبر مکان و زمان پیدا نخواهد کرد. آیا دختری که در عصر قاجاریه زندگی می‌کرده و به ناچار با مردی چهل سال بزرگتر از خود عقد کرده است، چگونه این امکان را داشته که از جبر عصر و زمان خود رهایی یابد؟ لذا این مفهوم ساعت عاشقانه را باید در عصر جدید به رسمیت شناخت. ضمن اینکه حتی در عصر جدید هم نظام مناسبات اجتماعی سرمایه‌داری بسیار تعیین‌کننده در رفتارهای اجتماعی ا‌ست. برای دختر فقیر گل فروش سرچهارراه‌ها هیچ تفاوتی بین افزایش تعداد کافی‌شاپ‌های شهر و امکان افزایش قرار ملاقات‌های عاشقانه وجود ندارد. لذا تا زمانی که کنش‌گران تحت جبریت‌ها قرار دارند ساعت‌های عاشقانه از کار خواهند افتاد. اما توان کنش‌گران اجتماعی و نهادهای مدنی و مردمی روز‌به‌روز بالاتر می‌رود در آن صورت افراد می‌توانند جهان را با ساعت دلخواه خود تنظیم کنند. لذا می‌توان امیدوار بود که حتی روزی بر روی کره زمین دو برادر دو قلوی مثال داستان انیشتین هر دو روی همین کره‌ی خاکی بعد از 100سال همچنان تولد یکسالی خود را جشن بگیرند.