مهرداد ناظری/

بعضی از افراد به روانشناس مراجعه می‌کنند و می‌گویند ما توان عاشق شدن را نداریم. در این که همه انسان‌ها قدرت و اراده عشق‌پذیری و ابراز آن را دارند، شک و تردیدی نیست. اما در هر حال این که فرد چه درک و دریافتی از خود دارد، در روابط اجتماعی مهم است. ما همواره یک برداشت خاصی از خودمان داریم که ریشه‌ای و عمیق است. موریس روزنبرگ جامعه‌شناس معتقد به نظریه کنش متقابل نمادین اصطلاحی را تحت عنوان "برداشت از خود" مطرح می‌کند که به معنای جامعیت اندیشه‌ها و احساساتی که فرد در ارجاع به خودش به عنوان یک شناخته عینی دارد لذا برداشت از خود، مفهوم مهمی است از این منظر که در روابط عاشقانه فرد چه درک و دریافتی از خود دارد. آیا کسی که مدعی عشق است، می‌تواند در تعاملات اجتماعی و رابطه اختصاصی با معشوقش معانی احساسی مطلوبی را تولید و انتقال دهد؟ انتقال مفاهیم احساسی نکته مهمی است که گاهی با سوء‌برداشت‌ها دچار تحریف یا کژ کارکرد می‌شود که نتیجه آن تهدید شدن رابطه است. به عنوان مثال ممکن است فردی در برخورد با محبوب خود، از واژه یا جملاتی استفاده کند که هدف از آن تسلط او در این رابطه عاشقانه بر معشوق باشد. "اگر بگوید من تو را دوست دارم و تو باید از این بابت از من ممنون باشی"، در واقع حاکی از وجود غرور او در رابطه‌ای‌ است که الزاماً یکسویه و از بالا به پایین نیست. اما در هر حال انسان‌ها در موقعیت‌های مختلف ممکن است با برداشت متفاوت از خود یا برداشت توأم با غرور و خودپسندی، رابطه را از فضای صمیمانه به رابطه‌ای نابرابر مبدل سازند. البته روزنبرگ بر برداشت مطلوب از خود نیز توجه دارد و معتقد است دو انگیزه اصلی در این برداشت وجود دارد. یک انگیزه احترام به خود که میل به خوب فکر کردن درباره خود است و دوم میل محافظت از خود که باعث ایجاد امنیت و حفظ برداشت از خود می‌شود. لذا فرد عاشق اگر با این دو انگیزه در رابطه عاشقانه وارد شود و میل به خوب فکر کردن درباره خود را داشته باشد، دو حالت پیش می‌آید، ممکن است فرد این فکر خوب را در مورد خود به رسمیت بشناسد و بخواهد با برقراری رابطه توأم با احترام را نیز تکریم و ستایش کند اما حالت دوم زمانی‌ است که احترام به خود، به شیفتگی و باور بیش ازحد به خود مبدل می‌شود که رابطه را به حقارت و تضعیف می‌کشاند. نکته دوم یعنی میل به حفاظت از خود، می‌تواند فرد عاشق را در برابر ناملایمات اجتماعی مقاوم سازد و اگر جامعه، ارزش‌ها یا باورهایی بخواهند این رابطه را تضعیف کنند، او با اتکاء و قدرت عشق، می‌تواند رابطه‌اش را با معشوق روزبه‌روز تحکیم نموده تا تضمینی برای ثبات و امنیت خود فرد شود. ضمن این که اگر در یک رابطه، فردی بخواهد قدرت طلبی نموده و معشوق را به عنوان یک برده تحت کنترل درآورد، میل به محافظت در معشوق می‌تواند او را نجات داده و در برابر سر سپردگی حفظ کند. لذا انگیزه‌های خوب فکر کردن و محافظت از خود، به تداوم و تقویت رابطه عاشقانه کمک می‌کند، ضمن این که اگر قرار است این رابطه به افول یا انحلال برسد، کمترین آسیب را به کنش‌گران دو سویه این معامله بزند.