مهرداد ناظری/

عشق یکی از مسائل مهم در زندگی مدرن امروزی به حساب می‌آید. دیگر نمی‌شود برای فهم عشق در قرن بیست و یک به سراغ لیلی و مجنون، رمئو و ژولیت و... رفت. البته خواندن آنها همیشه لذت‌بخش و شیرین است. اما زندگی واقعی شکل دیگری را رقم زده‌است. اعتقاد نگارنده این است که؛ در شهرهای بزرگ امروزی، عشق، در کنار اتومبیل، شبکه‌های اجتماعی، حمل‌و‌نقل، خبر، سرطان و... مطرح و حائز اهمیت است. تفاوت عمده عشق در دوره جدید با عصر سنت، این است که ما عشق را به سرعت و با همه وجود از یک تجربه جهانی و کم‌نظیر به یک تجربه فردی و شخصی مبدل ساخته‌ایم. البته این گفتار بدین معنی نیست که عشق مسأله‌ای اجتماعی تلقی نمی‌شود. اتفاقاً بر عکس، ما در دنیای جدید بیشتر عشق را باید در حوزه علوم اجتماعی مطالعه کنیم. اما اگر بخواهیم به طور خلاصه عشق جدید را تبیین و تفسیر کنیم، باید بگوییم عشق در فضای سیال امروزی چرخه‌ی ارتباط جدید بین مردم را ایجاد کرده است. این چرخه در گذشته فقط با ارتباط رو‌در‌رو کلید می‌خورد. اما امروز دو فرد عاشق می‌توانند در شبکه‌های اجتماعی فهم بهتری از یکدیگر پیدا کنند. در حقیقت جریان عشق در فضای مجازی در کنار ملاقات‌ها در کافه‌ها و سینماها، شکل دیگری به این سوژه داده است. دخترها و پسرها می‌توانند ساعت‌ها در فضاهای مجازی با یکدیگر چت کنند و در این تعامل رویکرد متفاوتی از منش، حضور و شخصیت یکدیگر بیابند. و این نشان‌دهنده این است که گاهی بدن در بخشی از رابطه عاشقانه حذف و معنا در آن محلی از اعراب می‌یابد. این گفتار به معنای حذف واقعیت از یک رویداد عاشقانه نیست اما در هر حال عشاق می‌توانند در دنیای واقعی عشق را تجربه و در فضای مجازی آن را امتداد بخشند. فوکو اشاره جالبی دارد که به تحلیل ما کمک می‌کند. رویدادها به وسیله‌ی بدن‌ها تولید می‌شوند... «اما آنها غیرجسمانی هم هستند». شاید وقتی تصورات، خیالات و حتی ادراکات ما در فضایی که به واقع حضور نداریم، بازتولید می‌شود، عشق تکثیر می‌شود و این گفتار فوکو کمک می‌کند معنای عشق را متفاوت و عینی تفسیر کنیم. عشق می‌تواند در فضایی که ما حضور فیزیکی نداریم، نمادسازی شود و رابطه ما را امتداد بخشد. در حقیقت جریان سیال عشق در ابعاد متعدد، باعث تقویت و ثبات صمیمیت یا حذف آن خواهد شد. در هر حال حرکت شناور در دو فضای مجازی و واقعی، به شدت عشق را گسترش معرفتی می‌بخشد ضمن این که این عشق جدید به شدت در تضاد با معرفت‌های جهان شمول عشق‌های سنتی و رمانتیک قرار دارد.

این عشق می‌تواند توسط فردی که در یک قطار سریع‌السیر در حال دور شدن از معشوق خود است جریان یابد. در گذشته فقط امکان ارتباط ذهنی، حسی جدا از حضور معشوق وجود داشت اما حالا عاشق در قطار هم معشوق خود را می‌بیند، با او حرف می‌زند بدون آن که حضور فیزیکی آنها در کنار هم نیاز باشد.